CYBERBULLYING – ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ
Το cyber bullying είναι η εσκεμμένη, επαναλαμβανόμενη και εχθρική συμπεριφορά, παρενόχληση, η κακοποίηση, λεκτική ή ψυχολογική από ένα άτομο ή μια ομάδα με σκοπό να βλάψει κάποιον άλλον. Λαμβάνει χώρα στο internet, στα κινητά τηλέφωνα ή άλλες συσκευές που χρησιμοποιούνται για την αποστολή – δημοσίευση κειμένου ή φωτογραφιών.
Έχει διάφορες μορφές
- Αποστολή μηνυμάτων ( π.χ. «Ξέρουμε πού πας και τι κάνεις σε κάθε βήμα σου. Είμαστε η σκιά σου. Δεν μπορείς να μας ξεφύγεις !»
- Άσκηση αρνητικής κριτικής σε κάποιο άτομο. Π.χ. «Ψηφίστε τον Δείνα ως τον πιο άσχημο αγόρι , την Τάδε σαν την πιο χοντρή του σχολείου».
- Υποκλοπή password και η χρήση του «λογαριασμού» σας από τρίτο άτομο, το οποίο προσποιείται ότι είστε εσείς και έτσι στέλνει προσβλητικά μηνύματα σε φίλους σας. Μπορεί ακόμα και να αλλάξει το password σας και να σας κλειδώσει έξω από τον ίδιο σας το «λογαριασμό».
- Το hacking του υπολογιστή σας και η ηθελημένη αποστολή ιών
- Η υποκλοπή του PIN από τις κάρτες τραπεζών και η χρήση αυτών
- Η αποστολή προκλητικών φωτογραφιών ή video σε διάφορες ιστοσελίδες χωρίς να το ξέρει ή να το έχει εγκρίνει, επιτρέψει το ίδιο το άτομο.
- Συζήτηση γύρω από ένα άτομο χρησιμοποιώντας γι’ αυτό άσχημες, προσβλητικές για την αξιοπρέπειά του δηλώσεις. Π.χ. «Η Μ. είναι π____να και γα____ται με όποιον βρει.»
- Η προσποίηση από τρίτο πρόσωπο ότι είναι γνωστός, φίλος φίλου σας με στόχο να κερδίσει την εμπιστοσύνη σας, να του εμπιστευτείτε προσωπικά δεδομένα σας και μυστικά, και στη συνέχεια να τα «ανεβάσει» στο διαδίκτυο.
Το εντυπωσιακό είναι ότι πολλά «θύματα» προκαλούν τη θυματοποίησή τους, είναι ένοχα θύματα, θύτες και θύματα ταυτόχρονα, μιας και τα ίδια συμμετέχουν σε τέτοιου είδους «παιχνίδια», «γιατί είναι διασκεδαστικά, έχουν πλάκα» και «δεν έχουν σκοπό να πραγματοποιήσουν τις απειλές τους». Είναι δεδομένο ότι το διαδίκτυο με την ανωνυμία και την ελευθερία που το διακρίνει, προκαλεί μια αμαρτωλή διέγερση, και όχι μόνο στα παιδιά , αλλά και στους μεγάλους Αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι ότι δεν είναι πλάκα. Υπάρχουν παιδιά που αυτοκτόνησαν από τέτοιες «πλάκες». Θυμηθείτε την περίπτωση της 13χρονης Megan Meier που αυτοκτόνησε : κακοποιήθηκε από τη μητέρα μιας πρώην φίλη της, που προσποιήθηκε έναν έφηβο ερωτευμένο με τη |Megan. Στους αστυνομικούς που τη συνέλαβαν είπε πως ήθελε απλά να ανακαλύψει αν η Megan διέδιδε άσχημες φήμες για την κόρη της αφότου μάλωσαν. Προσοχή : «Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις»..
Η καλύτερη θεραπεία – αντιμετώπιση του διαδικτυακού εκφοβισμού είναι η πρόληψη. Ένα γραμμάριο πρόληψης ισοδυναμεί με 10 τόνους θεραπείας. Που σημαίνει ότι οι γονείς δεν πρέπει να αφήνουν τα πράγματα στην τύχη ή να αναβάλουν γα αργότερα :
- Να προσέχουν σε καθημερινή πλέον βάση τη συμπεριφορά του παιδιού τους, έτσι ώστε αν διαπιστώσουν αλλαγή , να δράσουν άμεσα. Όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο.
- Να καλωσορίσουν, να επιτρέψουν , να αντέξουν, και να αξιοποιήσουν τα αρνητικά κυρίως συναισθήματα του παιδιού τους ( αγωνία, άγχος, φόβος, πανικός, θυμός κ.α.). Πολλές φορές τα παιδιά δε λένε τι συμβαίνει στη ζωή τους , π.χ. κρύβουν βαθμούς διαγωνισμάτων, ή λένε ψέματα, γιατί οι γονείς δεν αντέχουν να δουν κατάματα την αλήθεια.
- Πολλές φορές το παιδί χρειάζεται , απλά και μόνο, να διδαχτεί κάποιες συμπεριφορές που δεν ξέρει. Αν έχει μάθει τη λάθος συμπεριφορά, τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα, μιας και πρέπει να γκρεμίσουμε την ανεπιθύμητη συμπεριφορά, για να χτίσουμε την επιθυμητή. Π.χ. πολλοί νέοι πιστεύουν ότι το καλό σε οδηγεί σε στέρηση, κι ότι, αν ταυτιστούν με το κακό γίνονται πανίσχυροι, άτρωτοι. Να τους διδάξουμε λοιπόν, ότι η όποια βία δεν είναι μαγκιά, ανωτερότητα, αλλά απόδειξη της κατωτερότητάς των, μιας και χάνουν την αρετή τους, όπως έλεγε ο Σωκράτης. Ότι αυτός που αδικεί, ζημιώνεται περισσότερο από αυτόν που αδικείται. Ότι ο εκφοβιστής είναι ο κατεξοχήν φοβισμένος και ζει σε έναν παρανοειδή κόσμο που ό ίδιος δημιούργησε.
- Να ασκηθούμε σε νέες δεξιότητες Π.χ. σημαντικό είναι να μπαίνουμε στη θέση του άλλου και να σκεφτόμαστε τις πιθανές συνέπειες που θα έχει ένα τέτοιο μήνυμα και το πώς μπορεί να νιώσει το άτομο αυτό. Π.χ. να καταλάβουμε όλοι, μικροί μεγάλοι, μια θεμελιώδη αρχή των ανθρώπινων σχέσεων και της επικοινωνίας, ότι, «μήνυμα που εστάλη δεν ταυτίζεται με το μήνυμα που ελήφθη». Αυτό σημαίνει ότι ο αποδέκτης αντιλαμβάνεται άλλο μήνυμα απ’ αυτό που στέλνει ο αποστολέας ( που το κάνει για πλάκα ).
- Να φροντίζουν το συγκινησιακό κλίμα της οικογένειας και να βεβαιώνονται ότι όλοι εκφράζονται και ότι ακούγονται όλες οι «φωνές», ακόμα και του μικρού παιδιού. Να κάνουν την οικογένεια ασφαλές λιμάνι – καταφύγιο από τους εξωτερικούς – στρεσογόνους παράγοντες.
- Να εκπαιδεύονται σε θέματα αυτογνωσίας, επικοινωνίας, σχέσεων, εξελικτικής και εφαρμοσμένης ψυχολογίας, π.χ. συμμετέχοντας σε σχολές γονέων, θεραπευτικές ομάδες, ομάδες ζευγαριών, αντρών, γυναικών, μητέρων κτλ.. Από την 24χρονη πείρα μου στην εκπαίδευση, σας αναφέρω ότι, λίγοι είναι οι γονείς που γνωρίζουν τις ψυχολογικές αντιδράσεις της εφηβείας, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην βοηθάνε, αλλά να περιπλέκουν χειρότερα τα πράγματα με τη στάση τους. Εξάλλου όσο πιο καλή είναι η σχέση και η επικοινωνία των μελών της οικογένειας, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να πέσει το παιδί τους θύμα εκφοβισμού.
- Να ενημερώνονται σε τέτοια θέματα και όχι μόνο. Π.χ. καλό θα είναι να μάθουν και οι ίδιοι τη χρήση υ/η, έτσι ώστε να εποπτεύουν τα παιδιά τους, ελέγχοντας τις πληροφορίες που φτάνουν στον υπολογιστή τους,
- Να προσέχουν τα e-mails που λαμβάνουν και προωθούν, κυρίως τα spam.
- Να αναζητούν ανά τακτά διαστήματα το όνομά τους στο google, για να είναι ενήμεροι τι παίζεται γύρω από το όνομά τους.
- Να φροντίσουν να γνωρίσουν τις παρέες των παιδιών τους, καθώς και τους γονείς τους, κάνοντας διάφορες ευχάριστες δραστηριότητες. Ακόμα θυμάμαι με χαρά κι αναπολώ τότε που παίζαμε ποδόσφαιρο γονείς – παιδιά ( και κέρδιζαν πάντα τα παιδιά, άντε και καμιά ισοπαλία πού και πού, για να μην καταλάβουν τα (μικρά ) παιδιά ότι το παιχνίδι ήταν στημένο ). Όσο πιο δεμένο, οργανωμένο, συνδεδεμένο είναι το υπερσύστημα (γονείς, δάσκαλοι, καθηγητές, άλλοι φορείς ), τόσο πιο καλά λειτουργούν τα όποια υποσυστήματα (π.χ. μητέρα – κόρη, αδέρφια, πατέρας – γιος κ.ο.κ.)
- Όλοι οι φορείς να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί και να συνεργαστούν αντί να αλληλοκατηγορούνται, π.χ. γονείς κατηγορούν δασκάλους, διευθυντές, αρνούμενοι την όποια δική τους συμμετοχή, συμβολή στο πρόβλημα. Και ας μην το προκάλεσαν. Αρκεί και που το απέκρυψαν ( ώσπου να φτάσει βέβαια ο κόμπος στο χτένι και μετά να τρέχουν να σώσουν ό,τι μπορούν) ή το κουκούλωσαν.
- Να δώσουν έμφαση στη λύση κι όχι στο πρόβλημα. Όσο αυξάνεται η λειτουργικότητα, τόσο μειώνεται η δυσλειτουργία.
- Να σπάσουν τη σιωπή ! Ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι αξιόποινη πράξη. Να καταγγείλουν το γεγονός. Και τέλος…
- Τα κοινωνικά δίκτυα πολλαπλασιάζουν, μεγεθύνουν ό,τι τα τροφοδοτούμε, θετικά – καλά ή αρνητικά – άσχημα. Είναι σαν το δάσος : όλοι ευθυνόμαστε, όλοι πρέπει να το προστατεύουμε, για να απολαμβάνουμε τα οφέλη του.
Νίκος Μαρκάκης, δάσκαλος – ψυχολόγος,
Τηλ. 210.42.20.969 κινητό 697.79.79.062 e-mail : nikos_markakis@yahoo.gr